Το τμήμα Β2 του 8ου Γυμνασίου Κοζάνης υλοποίησε πρόγραμμα σχολικών δραστηριοτήτων τη σχολική χρονιά 2020-21, με τίτλο «Γυναίκα και απλήρωτη εργασία», με την καθοδήγηση της Διευθύντριας του σχολείου, Γερούση Ελένης. Πρόκειται κύρια για την εργασία που παρέχουν οι γυναίκες όταν φροντίζουν το νοικοκυριό, τα παιδιά και τους ηλικιωμένους. Το πρόγραμμα συνδέεται με τον 5ο από τους 17 παγκόσμιους στόχους για τη βιώσιμη ανάπτυξη, που αναφέρεται στην ισότητα των φύλων. Πιο συγκεκριμένα συνδέεται με τον στόχο 5.4: “Αναγνώριση και εκτίμηση της μη αμειβόμενης φροντίδας και οικιακής εργασίας, μέσω της παροχής δημόσιων υπηρεσιών, υποδομών και πολιτικών κοινωνικής προστασίας, και της προαγωγής της κοινής ευθύνης μέσα σε ένα νοικοκυριό και στην οικογένεια, ανάλογα με τις εκάστοτε εθνικές ιδιαιτερότητες”.
Βασικός προβληματισμός: Από το μαγείρεμα και το καθάρισμα, μέχρι τη λήψη νερού και καυσόξυλων ή τη φροντίδα παιδιών και ηλικιωμένων, οι γυναίκες πραγματοποιούν τουλάχιστον δυόμισι φορές περισσότερη άμισθη εργασία νοικοκυριού και φροντίδας από τους άνδρες. Ως αποτέλεσμα, έχουν λιγότερο χρόνο να ασχοληθούν με αμειβόμενη εργασία, ή να εργαστούν περισσότερες ώρες, συνδυάζοντας αμειβόμενη και μη αμειβόμενη εργασία. Η μη αμειβόμενη εργασία των γυναικών επιδοτεί το κόστος της φροντίδας που συντηρεί οικογένειες, υποστηρίζει οικονομίες και συχνά συμπληρώνει την έλλειψη κοινωνικών υπηρεσιών. Ωστόσο, σπάνια αναγνωρίζεται ως «εργασία». Η μη αμειβόμενη φροντίδα και η οικιακή εργασία εκτιμώνται στο 10 και 39 τοις εκατό του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος.
Κύριος στόχος λοιπόν του προγράμματος ήταν η ευαισθητοποίηση όλης της σχολικής κοινότητας (μαθητές/τριες, γονείς/κηδεμόνες, εκπαιδευτικοί) απέναντι στον 5ο από τους 17 Παγκόσμιους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης που αφορά την ισότητα των φύλων.
Επιμέρους στόχοι:
- Να κατανοήσουν οι μαθητές/τριες ποια είναι η άμισθη εργασία και ποιες είναι οι συνέπειές της στη ζωή των γυναικών
- Να αναδειχτούν και να καταπολεμηθούν τα έμφυλα στερεότυπα που συνδέονται με την άμισθη εργασία
- Να αναγνωριστεί η συμβολή των γυναικών στην κοινωνία και την οικονομία
Βασική μεθοδολογία:
- Καταιγισμός ιδεών(συζήτηση) στην ολομέλεια των μαθητών/τριών και μελέτη περίπτωσης
- Χωρισμός σε ομάδες(ομαδοσυνεργατική μάθηση)
- Αξιοποίηση των ΤΠΕ για την αναζήτηση πληροφοριών στο διαδίκτυο. Δημιουργήθηκε παρουσίαση (powerpoint) με βασικές πληροφορίες για το υπό διερεύνηση θέμα.
- Δημιουργήθηκε ερωτηματολόγιο με θέμα «Διαμοιρασμός των εργασιών φροντίδας» το οποίο απεστάλη σε όλη τη σχολική κοινότητα. Το ερωτηματολόγιο αποτελείται από 28 ερωτήσεις που διερευνούν ποιος/α αναλαμβάνει στο σπίτι τις εργασίες φροντίδας. Ελήφθησαν 100 απαντήσεις.
- Δημιουργήθηκε δημοσκόπηση για την αποτύπωση γνώμης. Δύο ερωτήσεις: 1. Πιστεύετε ότι όποιος/α αναλαμβάνει εξ ολοκλήρου τις εργασίες φροντίδας του σπιτιού και των παιδιών δικαιούται να λαμβάνει από την πολιτεία ένα επίδομα; 2. Πιστεύετε ότι η γυναίκα στη σύγχρονη οικογένεια είναι επιβαρυμένη με πολλαπλές υποχρεώσεις; Ελήφθησαν 120 απαντήσεις.
- Δημιουργήθηκε αφίσα ευαισθητοποίησης.
Ο αρχικός προγραμματισμός προέβλεπε την πραγματοποίηση μιας δράσης ευαισθητοποίησης των πολιτών στην κεντρική πλατεία της πόλης με το μοίρασμα ενός ενημερωτικού φυλλαδίου. Όμως, λόγω της παρατεταμένης καραντίνας αυτό δεν ήταν εφικτό. Για τον λόγο αυτό αλλάξαμε σχέδια και πραγματοποιήσαμε τα εξής:
- Μετά την επεξεργασία των απαντήσεων στα ερωτηματολόγια, αναρτήθηκαν τα αποτελέσματα στην ιστοσελίδα του σχολείου και στη σελίδα του σχολείου στο Facebook
- Οι μαθητές και οι μαθήτριες όλου του σχολείου ενημερώθηκαν διαδικτυακά στη διάρκεια δύο διδακτικών ωρών μέσω της πλατφόρμας webex την τελευταία μέρα λειτουργίας των σχολείων πριν τις πασχαλινές διακοπές (23 Απριλίου 2021)
- Εστάλη δελτίο τύπου στα τοπικά ΜΜΕ
Το πρόγραμμα θα παρουσιαστεί στην ημερίδα διάχυσης των αποτελεσμάτων υλοποίησης σχολικών προγραμμάτων, όπως γίνεται κάθε χρόνο. Δεσμευόμαστε, ακόμη, ότι θα πραγματοποιήσουμε τη δράση ευαισθητοποίησης στην κεντρική πλατεία της Κοζάνης αμέσως μόλις το επιτρέψουν οι συνθήκες.
Αποτελέσματα-Επίδραση
Το πρόγραμμά μας ακολούθησε το σχήμα: αναγνωρίζω-μειώνω-ανακατανέμω (Recognize, Reduce, Redistribute). Θεωρούμε πως υπηρετήσαμε αποτελεσματικά τον Στόχο 5 για την ισότητα των φύλων. Η συμμετοχή των μαθητών/τριών στη δημιουργία των ερωτηματολογίων και στην επεξεργασία των απαντήσεων ήταν πολύτιμη για την κατανόηση της σημασίας της άμισθης εργασίας που προσφέρουν εθελοντικά οι γυναίκες. Σε όλο τον κόσμο, οι γυναίκες κάνουν τη συντριπτική πλειοψηφία της απλήρωτης εργασίας, συμπεριλαμβανομένης της φροντίδας των παιδιών, του μαγειρέματος, του καθαρισμού και της καλλιέργειας. Έγινε συνείδηση ότι αυτή η μη αμειβόμενη εργασία, αν και είναι απαραίτητη για τη λειτουργία των νοικοκυριών και των οικονομιών, αποτιμάται λιγότερο από την αμειβόμενη εργασία. Μέσα από την αποστολή των ερωτηματολογίων στους γονείς/κηδεμόνες και στους/στις εκπαιδευτικούς του σχολείου, πετύχαμε να εμπλέξουμε και να ευαισθητοποιήσουμε όλη τη σχολική κοινότητα για το θέμα αυτό. Ακόμη, όλοι και όλες συνειδητοποίησαν ότι η κατάσταση στις χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου είναι δυσκολότερη για τις γυναίκες.
Η προαγωγή της κοινής ευθύνης μέσα στην οικογένεια και η ανάγκη υιοθέτησης ορθών πολιτικών προς την κατεύθυνση της προώθησης της ισότητας των φύλων είναι επιτακτική όσο ποτέ άλλοτε. Το σχολείο έχει την υποχρέωση να εργάζεται γι’ αυτόν τον σκοπό.
Συνεργασίες
Το πρόγραμμα υλοποιήθηκε με τη συνεργασία όλων των μελών της σχολικής κοινότητας (μαθητές/τριες, γονείς/κηδεμόνες, εκπαιδευτικοί). Ο αρχικός προγραμματισμός προέβλεπε την υλοποίηση δράσης ευαισθητοποίησης με τη συνεργασία του Δήμου Κοζάνης στην κεντρική πλατεία της πόλης αλλά δεν κατέστη εφικτό λόγω των συνθηκών.